Cập nhật phần mềm qua mạng hay còn gọi là OTA (Over The Air) đang nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn không thể thiếu trên các dòng xe hiện đại, đặc biệt là xe điện và hybrid. Đến năm 2025, công nghệ này trên xe hybrid được đẩy mạnh hơn bao giờ hết, không chỉ dừng lại ở việc sửa lỗi mà còn hướng tới mục tiêu cá nhân hóa trải nghiệm lái và tối ưu hóa hiệu suất vận hành, nhất là khả năng quản lý pin và động cơ. Đáng chú ý, các hãng xe Trung Quốc như BYD hay những đối tác công nghệ lớn như Huawei đang dẫn đầu trong việc tích hợp sâu OTA với các hệ thống hỗ trợ lái tiên tiến (ADAS) và trí tuệ nhân tạo (AI).
Một trong những điểm nổi bật là sự kết hợp chặt chẽ giữa OTA và ADAS. Điều này có nghĩa là các tính năng an toàn và tiện ích quan trọng như duy trì làn đường, phanh khẩn cấp tự động hay thậm chí là hỗ trợ lái trên cao tốc có thể được nâng cấp liên tục sau khi xe lăn bánh khỏi đại lý. Ví dụ điển hình là hệ thống “Eye of God C” trên BYD Qin L EV, vốn đã có khả năng lái tự động trên cao tốc và được kỳ vọng sẽ bổ sung tính năng điều hướng ghi nhớ lộ trình đô thị thông qua cập nhật OTA vào năm 2025. Đây là một bước tiến lớn, mang lại lợi ích trực tiếp cho người dùng khi chiếc xe không ngừng được cải thiện về tính năng và an toàn theo thời gian, không cần đến trung tâm bảo dưỡng.
Đồng thời, để đẩy nhanh quá trình này và tối ưu chi phí, các hãng xe đang tăng cường hợp tác với các nhà cung cấp công nghệ chuyên biệt như Bosch hoặc Huawei. Sự hợp tác này giúp các nhà sản xuất xe tận dụng được nền tảng phần mềm và kinh nghiệm tích hợp sẵn có, giống như cách Huawei HIMA đã hỗ trợ triển khai công nghệ OTA cho hàng trăm nghìn chiếc xe kể từ năm 2021. Cùng với đó, trải nghiệm người dùng cũng được nâng tầm với giao diện lấy cảm hứng từ smartphone, ví dụ như Volkswagen ID.EVO, cho phép người lái tùy chỉnh nhiều chức năng của xe qua các bản cập nhật OTA, mang lại sự tiện lợi và cá nhân hóa chưa từng có.
Về tác động đối với người tiêu dùng, OTA mang lại nhiều ưu điểm rõ rệt. Ưu điểm lớn nhất là phương tiện có thể trở nên thông minh hơn, an toàn hơn và hiệu quả hơn sau một thời gian sử dụng nhờ các bản cập nhật phần mềm. Điều này trái ngược hoàn toàn với các mẫu xe đời cũ, khi phần mềm gần như cố định từ lúc xuất xưởng. Hơn nữa, việc cập nhật qua mạng tiết kiệm đáng kể thời gian và công sức so với việc phải mang xe đến đại lý.
Tuy nhiên, người tiêu dùng Việt Nam cần cảnh giác và tìm hiểu kỹ. Mặc dù thị trường xe hybrid đang tăng trưởng mạnh mẽ (ví dụ: Toyota chiếm hơn 60% thị phần hybrid tại Việt Nam trong quý I/2025), thông tin chi tiết về khả năng hỗ trợ OTA đầy đủ trên các mẫu xe bán ra tại đây lại chưa thực sự minh bạch. Một số mẫu xe giá rẻ có thể chỉ hỗ trợ cập nhật hệ thống giải trí đơn thuần mà không can thiệp vào các bộ phận quan trọng như ECU (Bộ điều khiển động cơ) hay hệ thống quản lý pin. Điều này được gọi là “OTA trên danh nghĩa” và không mang lại nhiều lợi ích cốt lõi về hiệu suất hay an toàn.
Vì vậy, khi lựa chọn xe hybrid 2025, người dùng nên ưu tiên các model có cam kết hỗ trợ phần mềm lâu dài, ví dụ như BYD Qin L EV hoặc Volkswagen ID series được xác nhận sẽ nhận cập nhật đến năm 2030. Quan trọng hơn, hãy liên hệ trực tiếp với đại lý để xác minh rõ ràng lộ trình cập nhật phần mềm, kiểm tra xem xe có hỗ trợ các tính năng bản địa hóa như điều khiển bằng giọng nói Tiếng Việt hay bản đồ định vị chi tiết qua OTA hay không. Kiểm tra kỹ thông số kỹ thuật (specsheet) là cần thiết để tránh mua phải xe chỉ có OTA hình thức. Sự minh bạch từ nhà sản xuất vẫn là yếu tố cần cải thiện tại thị trường Việt Nam để người dùng có thể đưa ra quyết định sáng suốt.
